از سیبویه تا عبدالقاهر جرجانی

پیش از پرداختن به بحث تقدیم و تأخیر از دیدگاه سیبویه ضرورت دارد که چند کلمه ای درباره روش کار این چهره برجسته توضیح دهم.
بی شک کتاب الکتاب اثر سیبویه نخستین اثر نحوی است که مؤلف آن در شناسایی اسرار و اسالیب عربی در سطح پیشوایان ظاهر شده است؛ زیرا این کتاب تنها یک اثر نحوی به معنای شناخته شده نیست بلکه نحو در آن معنای گسترده تری یافته و شامل اطلاع از شیوه های عرب در بیان مقاصد و اغراضشان نیز می شود؛ چراکه اساساً نحو از نگاه سیبویه و پیشینیان همسان او عبارت است از ابزاری جهت فهم سخن عرب پرهیز از خطا در آن و ترکیب بر اساس شاخصه های آن و البته جای هیچ شگفتی نیست.