دولت و جامعه مدنی

به‌رغم این که گرامشی یکی از درخشان‌ترین چهره‌ها و بزرگترین متفکران قرن بیستم است، متأسفانه آثار چندانی از او به زبان فارسی منتشر نشده است. اهمیت گرامشی نه تنها به اعتبار مبارزات عملی و درایت نظری و اهمیت تاریخی زندگی و آثار خود اوست، بلکه این حقیقت که کتفکران جدی و پراهمیتی چون پولانزاس، بتلهایم، کُلتی و آلتوسر عیقاً از تفکر گرامشی تأثیر پذیرفته‌اند، بر حساسیت و جذابیت آثار او می‌افزاید. علاوه بر این، گرامشی تمامی آثار خود را در یکی از حساس‌ترین مراحل تاریخ اروپا به‌طور اعم و نهضت کارگری به‌طور اخص نوشت و بخش مهمی از این آثار، از جمله دولت و جامعه مدنی را حول مسئله‌ی شرایط تاریخی، سرشت و پایگاه اجتماعی و بنیادهای فکری و فلسفی پدیده‌ی فاشیسم متمرکز کرد و لاجرم در هر ارزیابی و تحلیل ژرف و همه‌جانبه از این پدیده، آشنایی با آثار او ضرورتی مبرم و اساسی به‌شمار می‌آید.