زندانی قفقاز (پالتویی)

زندانی قفقاز که در ادبیات غربی گاه به نام اسیر قفقاز هم ترجمه شده ره آورد روزگار تبعید پوشکین به شهر پیاتیگورسک است؛ زمانی که تازه به بیست و دو سالگی رسیده بود و اگرچه حکومت تزاری او را زیر نظر داشت ولی باز شور جوانی و طبع روانش از جریان بازنمانده و این شعر بلند داستانی را نوشت و به نیکولای رائفسکی تقدیم کرد. در آن زمان رائفسکی برای شجاعت بی‌مانندی که در نبردهای روسیه تزاری در برابر ناپلئون نشان داده بود شهرتی عالمگیر داشت و به چشم پوشکین جوان نمودگاری از دلاوری و وطن پرستی می‌آمد. این چکامه در زمان آفرینش و انتشار خود به سبب پانوشت‌های دقیق و ارجاعات واقعی چشمگیر بسیار ستوده شد و بعدتر لئو تولستوی هم با بهره از آن کتابی به همین نام نوشت و منتشر کرد و البته جابه جای نوشته خود از پوشکین یاد کرد. باوجوداین همچنان و با گذر بیش از یک سده نوشته پوشکین ارج و منزلت والای خود را داراست و از نقاط برجسته ادب و هنر جهان به شمار می‌آید.