دیوان مولانا کمال الدین اهلی ترشیزی

مرور دقیق اشعار یک شاعر می تواند زوایای ناکاویده و خبايای ناپرسیده زندگی او را برای محقق روشن کند، اما سریع ترین و ساده ترین راه برای شناخت شعرا و مرور مهم ترین اخبار پیرامون ایشان، مراجعه به تذکره هاست؛ در این راستا تذکره های عصری، اهمیت بیشتری دارند.
اگرچه در مقایسه با بسیاری از شعرای دوره سلطان حسین، ارباب تذکره به اهلی ترشیزی مفصل تر پرداخته اند، تصویر او در آینه تذکره ها، تصویری روشن و یک آهنگ نیست. در تذکره های نزدیک به زمان حیاتش کوتاه و مختصر درباره زندگی و هنرش قلم زده اند و هر چه از زمان مرگ او دورتر می شویم، شرح حال وی را بیشتر دچار تکرار یا قرین افسانه سازی می بینیم.