شریعت سلطنت و طریقت در دوره قاجار

ارتباط گسترده ی نهاد شریعت با سلطنت که از دوره ی صفوی شروع شده بود، در ایران عصر قاجار نیز ادامه داشت در این دوره – یعنی از سلطنت آقامحمد خان تا پایان حکومت محمدشاه – علاوه بر نهاد شریعت طریقت و نیز به صورت محدود اسماعیلیه تلاش نمودند تا با نهاد سلطنت مرتبط شده و از این رهگذر گفتمان غالب را شکل دهند؛ از سوی دیگر گرایش فکری شیخیه نیز سعی در ارتباط با دربار و کسب قدرت معنوی داشت لذا مشاهده می شود که نهاد شریعت با گفتمان قدرت» «محور با نهاد سلطنت مواجه می شود و نهاد تصوف با گفتمان «ولایت» «محور برخورد می نماید؛ شیخیه نیز از گفتمان معنا محور استفاده می کند که در یک چرخش مفهومی تبدیل به گفتمان مهدویت محور می گردد در قبال این گفتمان ها نیز دربار رویه ی خاصی در پیش می گیرد و برخی را به لطف می پذیرد و برخی را به قهر می راند. در واقع این رفتار نهاد سلطنت با هر یک از نهادهای مورد بررسی عامل قدرت گیری و در نتیجه گسترش آن می گردد و رویکرد گفتمانی نهاد غالب را با دیگر نهادها مشخص می کند.