کلاس ما

کلاس ما اثر اسلابوجیانک، ۳۵ سال بعد از کلاس مرده ی کانتور می کوشد تا دوباره حسابرسی تاریخی و کشف حقیقتی مدفون را رسالت خود قرار دهد. استعاره ی کلاس و درس که اسلابوجیانک از آن بهره گرفته طعنه به خشونت جدی نهفته در تاریخ می زند. خشونتی که در هر درس سر برمی آورد … به حد ملایم در بند فرم می نشیند و در معرض دید تماشاگر قرار می گیرد، تا او بتواند آن را ملموس بیابد و فهم کند. در نمایش، ده شاگرد کلاس روی پنج نیمکت خشک و ناملایم نشسته اند، و بی هوا و بی محابا لب به سخن می گشایند. بازیگران پا به صحنه می گذارند، نیمکت ها را می چینند، دسته جمعی سرود و آواز می خوانند میرقصند و شعر می خوانند اما مهم تر از همه حرف می زنند؛ بی وقفه، بی بهانه و بی پرده، هر کدام شان از خشونتی رخ داده می گوید. اینجا همه ی قساوت ها را می توان در زمانی پایان ناپذیر و مستقل از هم روی صحنه به طور موازی بازگو کرد. باری، از جایی به بعد اسلابوجیانک که دامش را پهن کرده، تماشاگر را با دهشت فاجعه ی بیان شده در تله ی خود گرفتار می کند و از آن پس بازیگران دیگر آسوده و ایستاده با تماشاگر میخکوب شده حرف می زنند. آیا این برخاستن بازیگرها، اشاره ایست به یهودیان از دست رفته ی لهستان، که اینک پس از قربانی شدنشان بازگشته و به پا خاسته اند؟ پاسخ این سؤال را نمی دانیم.